Yatırım Fonu Nedir?

Yatırım Fonu

Türk lirasını altına yatıranlar, Türk lirasını dolara yatıranlar ya da Türk lirasını kripto paralara yatıranlar veya Türk lirasını hisse senedine yatıranlar… Sizlere bu yazıda çok kişinin bilmediği fakat oldukça yüksek getiri fırsatı sunan bir şeyden bahsedeceğim: Yatırım Fonu.

Diyelim ki paranızı altına yatırıyorsunuz ve yüksekten satacağım diyorsunuz. Fakat öyle denk geliyor ki yüksekten alıyorsunuz ve düşükten satıyorsunuz. Sanki bu size kaderin bir oyunuymuş gibi geliyor! Veya paranızı dolara yatırıyorsunuz. Fakat düşünüyorsunuz ki dolar aşağı yukarı enflasyonla birlikte hareket ediyor ve siz de aslında uzun vadede alım gücünüzü arttırmıyorsunuz. Sadece paranızı TL cinsinden arttırıyorsunuz. Alım gücünüz hep aynı kalıyor ya da düşüyor. Peki altın alanlar?

Altın Kazandırır Mı?

Altın alanlar uzun süre paralarına dokunmadıklarında son yıllarda çok kazanmış görünüyor. Fakat ons altının fiyatının 2011’den 2015’e kadar neredeyse yarı yarıya düştüğünü göz ardı ediyorlar. Alttaki görselde bu düşüş net bir şekilde görülmektedir.

Grafik: ONS Altın’ın Dolar Cinsinden Değeri (2011 ile 2015 Arasına Dikkat)

Bu düşüşün ons altında dolar cinsinden bir düşüş olduğu görülürken, dolar arttığı için lira cinsinden bir düşüş yokmuş gibi gözükmesine sebep oluyor. Bu yanılsama da yine aynı tarih aralığında altının TL karşısındaki değerine bakılarak görülebilir. Şöyle bir örnekle hesaplayalım. 1 Ağustos 2011 tarihinde ons altın 1823 dolar civarındaymış. Yine aynı tarihte dolar 1.72 tl civarındaymış. Ons altın yaklaşık 31.1 gram altın olduğuna göre o tarihte 1 gram altının 58.643 dolar olduğunu görüyoruz. Alttaki tablo verdiğimiz örneği görselleştirmemizi sağlamaktadır. Bu değeri TL’ye çevirince de 1 gram altının değeri 100.86 TL olmuş oluyor.

1 Aralık 2015 tarihinde, yani yaklaşık 4.5 yıl sonra ons altın 1061,3 $ civarındaymış. Bu tarihte dolar ise 2.92 TL civarındaymış. Yine aynı hesaba göre o tarihteki 1 gram altın fiyatı 99.64 TL’ye denk gelmektedir. Yani 2011 Ağustosunda altın almış bir kişi yaklaşık 4 yıl sonra %1,21 zarara uğramış oluyor.

1 Ağustos 2011 tarihinde altın yerine dolar almış bir vatandaşımız ise yaklaşık 4.5 yıl sonra %70 karda olmuş oluyor. Çünkü Ağustos 2011 tarihindeki kur 1.72 TL iken yaklaşık 4.5 yıl sonra dolar 2.92 TL’ydi. Yani bu verilen örnek uç bir örnek fakat altının orta-uzun vadede her zaman kazandırmadığı gerçeğini değiştirmiyor. Bazen kaybettirebiliyor ve bu uzun yıllar sürebiliyor, bunu yaşamışız. Ons altının önümüzdeki zamanlarda buna benzer düşüş yaşamayacağına kimse garanti veremiyor. Peki kim böyle bir risk almak ister? Yani sadece altına mı yatırım yapmak gerekiyor? Veya sadece dolara mı yatırım yapmak gerekiyor? Veya altın, dolar, hisse senedi ve yatırım fonu vs. bunlardan bir portföy mü oluşturmak gerekiyor? Bunun yerine neye yatırım yapmak en mantıklısı?

Hisse mi Döviz mi Emtia mı?

Hisse senedine mi, banka mevduatına mı, dövize mi gümüşe mi… Bir de bunu yatırdıktan sonra sürekli fiyatını takip etmek var… Bununla kim uğraşacak şimdi? Ya da devlet ya da özel borçlanma araçlarını mı kovalasam acaba? Ya da Amerika veya Avrupa’daki geleceği parlak hisse senetlerine mi yatırsam parayı? Ne de olsa şirketin değeri sabit kalsa bile kur artışından kazanırım. Ya da garanti olsun diye iki üç kişi birleşip bir ev ya da dükkan satın alsak da onu kiraya verip düzenli bir kira gelirimiz mi olsa? Hem ne güzel ev fiyatları da hep artışta. Arkadaş! Parayı bir şekilde yatırayım yatırmasına da sonrasında kim uğraşacak, kim takip edecek? Firmaların finansal tablolarını takip et ya da dolar ve altın için diplomatik tartışmaları incele veya hangi tarihte hangi borçlanma araçları ihraç edilecek onları takip et. Temel analizler, teknik analizler… Kim uğraşacak bunlarla? Tabi ki yatırım fonları.

Yatırım Fonu Nedir?

Yatırım fonlarını kısaca özetlemek gerekirse: Belirli bir araç ya da araç bütününe (Hisse senedi, tahvil, altın, repo, vs.) yatırım yapmak isteyen kişilerden gelen paralarla profesyonel bir şekilde bu paraları yöneten kişilerin bulunduğu bir mekanizmadır. Yani diyelim ki ABC fonu diye bir yatırım fonu mevcut. Bu fon ağırlıklı olarak hisse senetlerine yatırım yapıyor ve buradan para kazanmaya çalışıyor. 500 kişi bu fona katılmak istedi ve 1 lira koyan da var 100 bin lira koyan da var. Toplamda 500 milyon TL bir para var havuzda. Bu adamlar bu parayla diyelim ki bir yılda yüzde 30 getiri hedefliyor ve bunu başarıyor. Peki kardeşim, adamlar bunu yapabiliyorlar da neden kendi paralarını yönetmiyorlar?

Elbette kendi paralarını da belirli yerlerde yönetiyorlardır. Fakat fonlarda öyle bir şey var ki siz fon satın aldığınızda fon havuzundan yıllığı %1, %2 %3’e denk gelecek şekilde günlük fon yönetim giderleri kesilir. Yani ABC fonuna yatırım yapan kişilerin toplam parası 500 milyon TL ise o fonun yönetim ücreti yaklaşık 15 milyon TL’dir.

Bu fon ne kadar başarılı olursa rakip fonlara oranla daha fazla kişi çeker ve daha fazla kazanç sağlarlar. Bundan dolayı fon yöneten profesyoneller en yüksek getiriyi sağlamayı amaçlar. Hem fon artsa da artmasa yıllık yönetim giderlerine bakarlar. Fakat kaybettiklerinde yıllık aldıkları 15 milyon TL bir anda 1 milyon TL’ye inebilir. Çünkü fona yatırım yapmış olan kişiler günden güne fondan çekilerek fonda yer alan toplam paranın değeri azalabilir. Bunun akabinde fon yönetim ücretleri azalacağından dolayı fondaki kişiler daha az kazanmış olacaklar. Fakat daha yüksek getiri sağlarlarsa daha çok kişi çekeceklerinden dolayı daha fazla para kazanacaklardır. Yani akarı yok kokarı yok! Bu adamlar zarar etse bile o dönemde, aldıkları paraya bakıyorlar. Ama daha fazla kazanmak için de fondaki getirinin maksimum olmasını hedefliyorlar.

Yatırım Fonu Çeşitleri Nelerdir?

Peki yatırım fonlarının çeşitleri nelerdir? Neye yatırım yaparlar? Şimdi borçlanma araçları, hisse senedi, kıymetli madenler, para piyasası, karma, değişken, katılım, serbest ve fon sepeti şemsiye fonu… Şemsiye şemsiye… Nedir bu şemsiye?

Borçlanma Araçları Şemsiye Fonu

Fondaki paranın en az %80’inin (işte şemsiye bu demek: Kriter) devamlı olarak yerli ya da yabancı kamu/özel sektör borçlanma araçlarından oluşmasını sağlamak zorundalardır. Örnek olarak Tahvil, Bono ve Eurobond’lar olarak verilir. Tahvil 1 yıldan daha uzun borçlanma araçları, bono 1 yıla kadar olan borçlanma araçları ve Eurobond ise döviz cinsinden borçlanma araçlarına denir.

Hisse Senedi Şemsiye Fonu

Fondaki paraların en az %80’inin devamlı olarak yerli veya yabancı hisse senetlerine yatırıldığı fonlardır.

Kıymetli Madenler Şemsiye Fonu

Fondaki paraların en az %80’inin altın, gümüş vs. gibi kıymetli madenlere yatırıldığı fonlardır.

Para Piyasası Şemsiye Fonu

Fon toplam varlığının tamamı vadesine en fazla 184 kalmış; likiditesi yüksek para ve sermaye piyasası araçlarından oluşan fonları kapsamaktadır.

Karma Şemsiye Fonu

Yukarıda bahsedilen yatırım enstrümanlarının ikisinden oluşan ve her birinin değeri fon portföy değerinin %20’sinden az olmayan fonlar olarak tanımlanabilir. Bu iki enstrümanın toplam yüzdesi en az %80 olmak zorundadır. Örnek olarak, hisse senedine %20 ağırlık veriliyor ve altına da en az %60 ağırlık verilmiş olması lazım. Veya borçlanma araçlarına da %20 ağırlık veriliyorsa yanında da hisse senedi varsa bun en az %60 ağırlık vermesi lazım. Hem iki enstrümanın en az %20 olması sağlanacak ve hem ikisinin toplamının %80 olması sağlanacak. Birinden %10 diğerinden %70 olması koşulları sağlamıyor. Çünkü birisi %20’den az olmuş oluyor.

Katılım Şemsiye Fonu

Portföyünün tamamı devamlı olarak kira sertifikaları, katılma hesapları, kıymetli madenlerle kurulu faize dayalı olmayan para ve sermaye piyasası araçlarından oluşan yatırım fonlarıdır.

Serbest Şemsiye Fonu

Katılma payları sadece nitelikli yatırımcılara satılmak üzere kurulmuş olan fonları kapsayan şemsiye fonları kapsar. Bu fonlara katılabilmek için nitelikli yatırımcı olmanız gerekmektedir.

Değişken Şemsiye Fonu

Portföy sınırlamaları itibarıyla yukarıdaki fon türlerinden herhangi birine girmeyen fonları kapsayan şemsiye fon türüdür. Adı üstünde, istediği enstrümandan istediği kadar alabilen bir yapısı vardır.

Fon Sepeti Şemsiye Fonu

Fondaki paraların en az %80’inin devamlı olarak diğer fonlardan oluşan fonları kapsamaktadır. Yani sizin yerinize farklı farklı fonlardan satın alarak portföy oluşturur.

Yatırım Fonları Ne Kadar Kazandırır?

Yatırım fonlarının fon çeşidine göre yılbaşından itibaren, son 1 ay ve son 1 yıldaki değişimlerini sizler için düzenli olarak derliyoruz. Güncel getiri oranlarını buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz. Ayrıca incelediğimiz yatırım fonları mevcuttur. Bu fonların da geçmişte enflasyona, dolara veya faize göre kazandırıp kazandırmadığını değerlendirdiğimiz içerikler mevcuttur: