Borsa piyasalarına yeni girdiyseniz ya da girecekseniz ayı piyasası korkutucu görünebilir. Fakat şunu bilmek lazımdır ki borsada çıkışlar da inişler de normaldir. Eğer borsaya yeni giriyorsanız bu gerçekleri kabul etmeniz gerekmektedir. Borsa her zaman yükselemez veya yatay gidemez. Belirli zamanlarda düşüşler illaki olacaktır. Bu düşüşlerden bazıları büyük düşüşlerdir. Bu düşüşleri simgeleyen “ayı piyasası nedir” konusunu tartışacağız.
Ayı Piyasası Nedir?
Kısaca ayı piyasası, hisse senedi fiyatlarının düşme eğiliminde olduğu ve yatırımcıların karamsar olduğu dönemi sembolize eder.
Ekonomi belirsizlik altındayken yatırımcılar karamsar olma eğilimindedir. Bunun sonucu olarak hisse senedi fiyatları düşer. Forbes dergisinde ayı piyasası, “borsa endeksinde uzun bir süre boyunca %20 veya daha fazla düşüş” olarak tanımlanır. Ayı piyasası, piyasanın %20 ya da daha çok yükseldiği dönem olan boğa piyasasının tam tersidir.
Ayı Piyasasının Özellikleri
Hisse senedi fiyatları düşer. Ayı piyasasında endekslerde %20 veya daha fazla sürekli düşüşler söz konusudur.
Ekonomik gerileme. Hisse senedi piyasaları ayı piyasasına girdiğinde ekonomi tipik olarak zayıflama eğilimindedir. Bu durum artan işsizlik, azalan GSYİH ve azalan şirket karları ile karakterize edilir.
Olumsuz duygu. Ayı piyasası sırasında piyasa duyarlılığı zayıftır. Yatırımcılar borsanın geleceği konusunda karamsar olma eğilimdedir. Bu nedenle varlıkları elde tutmaktansa satma olasılıkları artmaktadır. Piyasaların belirsizliği nedeniyle yatırımcıların paralarını tahvil gibi daha güvenli yatırımlara aktarmaları muhtemeldir.
Süre. Bir ayı piyasası, borsadaki tipik düşüşlerden daha uzun sürmektedir. Forbes’a göre ayı piyasaları (özellikle ABD’de) yaklaşık 10 ay sürer.
Ayı Piyasası ve Boğa Piyasası Arasındaki Fark Nedir?
Ayı piyasası karamsarlık ve ekonomik gerilemeye işaret ederken boğa piyasası iyimserlik ve ekonomik büyümeye işaret etmektedir. Boğa piyasası hisse senedi fiyatlarının yükseldiği ve yatırımcı duyarlılığının olumlu olduğu bir dönemken ayı piyasasında bu durum tam tersidir.
Ayı Piyasasında Nasıl Yatırım Yapılır?
Portföyünüzün değerinin hızlı bir şekilde azaldığına şahit olmak üzücüdür. Fakat ayı piyasalarının normal olduğunu unutmamak gerekir. Eğer hisse senedi yatırımcısıysanız ayı piyasalarının her zaman olacağını kabul etmeniz gerekmektedir. Dolayısıyla borsanın döngüsel olduğunu unutmamak gerekir. Bu durumdan en az hasarla kurtulmak için piyasa düşüşteyken hisselerinizi satmak mantıklı gelse de bu strateji uzun vadede zarar verebilir.
Hisse senetlerinizi ayı piyasası sırasında sattınız diyelim. Sonrasında genellikle piyasanın en düşük noktasına ulaştıktan sonra meydana gelen toparlanmayı kaçırabilirsiniz. Yani nakit paraya erişmek için hisselerinizi satınca zararına satmış olma ihtimaliniz yüksektir.
Tarihsel olarak bakıldığında borsalar ayı piyasalarından her zaman dönüş sağlamıştır. Uzun vadede hisse senetlerini satmadan ne kadar kazanılabileceğini Borsanın Şifresi-2 içeriğimizde detaylıca anlattık.
Yeni yatırımcıysanız piyasa düşmeye başladığında hisselerinizi satma eğiliminde olabilirsiniz. Ancak şunu unutmamak gerekir ki ayı piyasaları geçicidir. Bu nedenle ayı piyasasında disiplinini bozmayan ve hisselerini elinde tutanlar genellikle sabrının karşılığını alırlar.
Ayı Piyasasında Portföyünüzü Yönetmek İçin İpuçları
Bir yatırımcı olarak ilk kez bir ayı piyasasıyla karşı karşıya kalıyorsanız bu kesinlikle sinir bozucudur. Ancak portföyünüzü yönetmenize ve yatırımınızı korumanıza yardımcı olmak için yapacak birçok şey mevcuttur.
1. Portföyünüzü çeşitlendirin
Portföyünüzdeki riski yönetmenin en iyi yollarından biri portföyünüzü çeşitlendirmektir. Portföy çeşitlendirmesi bir dizi enstrümana yatırım yapmak anlamına gelir. Mesela, portföyünüze sadece hisse senetleri değil de altını, tahvili vs. dahil etmek anlamına gelir. Portföyünüzü çeşitlendirdiğinizde bir yatırımdaki kayıplarınızın diğerlerinden gelen kazançlarla dengelenmesine yardımcı olabilirsiniz.
Yatırım fonlarına yatırım yapmak portföyünüzü aktif olarak yönetmek için en cazip yoldur. Hele ki vakit konusunda sıkıntı çekiyorsanız ve hisselere gerekli vakti ayıramıyorsanız paranızı portföyü yöneticilerine emanet edebilirsiniz.
Mesela, portföyünüzün yüzde 40’ını hisse senedi fonuna, yüzde 20’sini borçlanma araçları fonuna, yüzde 20’sini altına, yüzde 10’unu dövize yatırabilirsiniz. Geri kalan %10’luk nakit parayı da ani düşüşlerde fırsat olarak kullanabilirsiniz. Tabi bu örnek tamamen sizin izlemek istediğiniz stratejiye göre değişecektir.
2. Satma!
Ayı piyasasındaki en kötü hamle varlıkları satmaktır. Bunu yerine, uzun vadeli hedeflerinize odaklanın. Hedeflerinize birkaç yıl kaldıysa (emeklilik gibi) en iyi yol yatırımlarınızı elinizde tutmaktır.
3. Ortalama maliyet
Birçok kişi piyasa iyileşme belirtileri gösterene kadar yatırım yapmayı erteler. Ancak piyasada zamanlama yapmak zordur. Yüksek mevkideki uzmanlar bile bunda başarısız olurlar. Bunun yerine, düzenli aralıklarla sabit miktarda alımlar yapılabilir. Bu sayede ortalama maliyet stratejisi izlemiş olursunuz ve olası düşüşlerden de nemalanmış olursunuz.
4. Varlıklarınızı hedeflerinizle uyumlu hale getirin.
Hedefleriniz değiştikçe varlıklarınızı gözden geçirmeniz gerekir. Örneğin, daha uzun vadeli bir ufkunuz varsa portföyünüze daha riskli varlıkları dahil edebilirsiniz. Fakat daha kısa zamanlı bir yatırım yapmak istiyorsanız tahviller ve para piyasaları gibi daha düşük riskli varlıklara yönelmelisiniz.
5. Yatırım danışmanıyla çalışın.
Ayı piyasalarında endişeli veya rahatsız hissetmek tamamen doğaldır. Portföyünüzün güçlü yönleri konusunda endişeleriniz varsa veya gelecekteki mali hedeflerinize ulaşma konusunda endişeleriniz varsa bir yatırım danışmanıyla görüşmeyi düşünün. Bu sayede bir plan geliştirerek daha profesyonelce bir yol tercih etmiş olursunuz.
Sonuç
Sonuç olarak ayı piyasası hisse senetlerinde uzun vadeli düşüşlerin olduğu piyasadır. Aynı zamanda, piyasalarda karamsar havanın hakim olduğu zamanlara ayı piyasası denilmektedir. Boğa piyasasının tam tersi olan ayı piyasası, yatırımcıların sürekli karşılaşacağı bir piyasadır. Yani bundan kaçış yoktur. Bundan dolayı, hisse yatırımına ömür boyu devam edecek bir yatırımcıysanız ayı piyasalarında rasyonel bir strateji bulmanız kaçınılmazdır. Aksi halde her ayı piyasasında derin yaralar almanız muhtemeldir.