Bu yazıda öncelikle enflasyon kavramına kısaca değineceğiz. Daha sonrasında ise çekirdek enflasyon nedir? sorusuna yanıt arayacağız.
Enflasyon Nedir?
Fiyatların ağırlıklı ortalamalı yükselişine enflasyon denir. Mesela, Türkiye’deki ortalama bir vatandaşın satın aldığı malların (ekmek, doğalgaz, mazot, kira vs.) fiyatının bir yıl önceki değerine göre yüzdesel değişimine enflasyon denir.
Bahsedilen bu enflasyon yıllık enflasyondur. Aslında enflasyon göreceli bir kavramdır.
Mesela, aynı evde yaşayıp gelir seviyesi aynı olan iki bekar öğrenci arkadaşın enflasyonları bile farklıdır. Ev için ortak gider kalemleri haricindeki tüm kişisel giderlerine ilişkin fiyat yükselişleri birebir aynı olmayacaktır.
Örneğin, A kişisi sinema, tiyatro vb. etkinliklere gitmeyi çok seviyor diyelim. B kişisinin ise bunlara hiç ilgisi yok diyelim.
Eğer A kişisinin etkinliklere ödediği aylık ücret B kişisinin kişisel harcamalarına göre daha çok yükselirse alım gücü B kişisine göre bir ay sonra daha da düşmüş oluyor.
Tabi ki bu örnek çok belirleyici bir örnek değil. Bu senaryo gibi milyonlarca senaryo türetilebilir. Amacımız olayı örnekle anlatarak ufak da olsa bir fikir vermektir.
Resmi enflasyon Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ayın 3. günü ya da takip eden ilk iş günü açıklanmaktadır. Dolayısıyla, aylık, 2 aylık, 3 yıllık, 5 yıllık vs. enflasyon değerleri hesaplamak mümkündür. Fakat enflasyonun da farklı türleri vardır. Bu yazımızda çekirdek enflasyon nedir? sorusuna yanıt arayacağız.
Çekirdek Enflasyon Nedir?
Enflasyonun geçici veya tek seferlik etkiler için ayarlanan kalıcı kısmına çekirdek enflasyon denir. Çekirdek enflasyonun hesaplanmasında belirli ürünlerin endeksten çıkarılması, istatistiksel analiz ve model bazlı yöntemler sıklıkla kullanılmaktadır.
Ancak en çok takip edilen çekirdek enflasyon göstergeleri, dışlama yöntemiyle elde edilenlerdir.
Bu amaçla, dış etkilere (enerji fiyatları, mevsimsel koşullar, maliye politikası vb.) daha açık olan ve geçici nitelik taşıyabilecek enerji, temel gıda fiyatları ve dolaylı vergiler bu tür enflasyon hesaplamalarına dahil edilmeyen başlıca unsurlardır.
Çekirdek Enflasyon Neden Kullanılır?
Çekirdek enflasyonun kullanılmasının amacı, fiyatlar genel düzeyindeki değişimi sürekli kılan faktörleri belirlemektir.
Enflasyon hedefi, genel TÜFE enflasyonu baz alınarak belirlenmekle birlikte, daha gerçekçi politika kararlarının alınabilmesi için çekirdek enflasyon göstergelerinin seyri de dikkate alınmaktadır.
Özellikle enflasyon hedeflemesine yönelen ülkelerde tek bir çekirdek enflasyon göstergesi yerine, tüm hesaplama yöntemlerinin avantaj ve dezavantajları dikkate alınarak farklı şekillerde hesaplanan alternatif endeksler takip edilmektedir.
BİST100 nedir ve nasıl hesaplanır içeriğimizin ilginizi çekebileceğinizi düşündük. Bu içeriğe ulaşmak için lütfen buraya tıklayınız.
Kaynak: tcmb.gov.tr
Popüler Yazılar
-
Bist100 Hisselerinin Endeks Ağırlıkları
Borsa İstanbul’da yer alan piyasa değeri ve işlem hacmi bakımından en büyük 100 şirketi temsil eden BİST100 endeksinde yer alan hisse senetlerinin endeksteki ağırlıkları ne kadar? Detaylı bilgiler yazımızda mevcuttur.
-
Hisse Önerileri – Aracı Kurum Model Portföyleri
Aracı kurumların önerdikleri hisse senetlerini tek bir sayfada birleştirdik. 20 aracı kurumun yayınladıkları raporlara istinaden önerilen hisse senetlerini sizler için tek bir sayfada haftalık olarak topluyoruz. Önce kurum kurum hangi hisseler önerilmiş onlara bakacağız, sonrasında ise bütün önerileri birleştirdiğimizde hangi hisse senedini kaç yatırım şirketi önermiş sorusuna yanıt arayacağız. 20 aracı kurumun önerdiği onlarca detayları…
-
Kredi Notu Nasıl Hesaplanır?
Kredi notu, finansal hayatımızın önemli bir parçasıdır. Bu skor, kredi kullanma geçmişimizi ve ödeme alışkanlıklarımızı özetler. Ne kadar yüksek bir kredi notuna sahipseniz, o kadar avantajlı kredi koşullarından yararlanma şansınız olur ancak düşük bir kredi notu, yüksek faiz oranları ve kredi başvurularının reddedilme riski gibi zorluklarla karşılaşmanıza neden olabilir. Bu yazıda kredi notu nasıl hesaplanır…
-
Borsada En Değerli Şirketler
Borsa İstanbul’da yer alan 400’ten fazla şirket arasında en değerli şirketler hangileridir? Bu içerikte piyasa değerine göre en büyük 100 şirket ve aynı zamanda halka açık payların piyasa değerine göre en büyük 100 şirketi güncel bir şekilde görüntüleyebilirsiniz.